İngilizce Metin: https://o-date.github.io/draft/book/effective-collaboration.html

Verileri kullanma, yeniden karıştırma ve açık bir şekilde paylaşma konusunda başarının anahtarı, meslektaşlar ve diğer paydaşlarla etkili bir şekilde iletişim kurmaktır. Titiz bir araştırma, diğer akademisyenler tarafından saygı gören bir çalışma geliştirmenizde size yol gösterecek olsa da bu izole bir şekilde gerçekleşmeyecektir. Kendi çalışmanızın ve yöntem ve uygulama bakımından dijital arkeolojinin en iyi savunucusu olmalısınız. İster halihazırda var olan verileri kullanıyor olun, ister tamamen yeni bir veri seti oluşturuyor olun, çalışmalarınız gerçek insanları ve meslektaşlarınızı etkileyebilir ve çalışmalarınız için yalnızca teknik bir çerçeve değil, sosyal destekler de oluşturmanız önemlidir. Bunu anlamanın bir başka yolu da Appleford ve Giuliano’nun proje tasarım ilkelerini (bölüm 01.2’de açıklanmıştır) takip ederken belirlediğiniz kitleye gerçekten ulaşmanızı sağlamaktan sorumlu olduğunuzdur. Başarılı bir dijital arkeoloji projesi, meslektaşlarınız tarafından iyi anlaşılan ve iyi değerlendirilen bir projedir. Bir sonraki bölümde dijital arkeoloji çalışmasının meslektaşlar ve projeyle ilgilenebilecek ya da projeden etkilenebilecek diğer kişiler için nasıl şekillendirileceğini açıklayacak ve projenizin sınırlarını ve beklentilerini belirlemek için üç temel aracı paylaşacağız.

1.7.1 İki Cümlelik Sunum

İster büyük, çok yönlü, çok bilim insanlı bir proje oluşturuyor olun, ister kendi başınıza deneyler yapıyor olun, çalışmanızın değerini açıklamaya hazır olmanız gerekir. Bir meslektaşınızla bu konuda konuştuğunuzda, iki cümlelik bir sunumunuz olmalıdır. Dijital arkeoloji projenizin neden değerli olduğunu açıklamaya hazır olmak, yalnızca çalışmanızı sürdürecek kaynakları korumanız için önemli olmakla kalmaz, aynı zamanda toplumda dijital arkeoloji camiası için destek oluşturmanıza da yardımcı olur. Yaptığınız bir planlama görevi varsa, bunu yapın.

Örnek proje: Graham ve Ellenberger’in 2017 Heritage Jam’deki Entry İki Cümlelik Sunumu: Bu, Batı Quebec ve Kuzey New York Eyaleti’ndeki 19. yüzyıl gazetelerinin insan kalıntılarını ve arkeolojiyi nasıl tasvir ettiğine ilişkin araştırmamızın ilk bölümüdür. Gazete metninde bulduğumuz dili, her yüklediğinizde farklı olan gerçekçi görünümlü kurgusal bir gazete oluşturmak için kullandık

Örnek proje: Ellenberger Müzesi Tablet Turu İki Cümlelik Sunumu: Üniversite Sanat Müzesi’ndeki görünür depo sergisi için erişilebilir bir dijital tur hazırladım, böylece ziyaretçiler nesneler hakkında daha fazla bilgi edinebilir ve öğrenciler ve öğretim üyeleri tarafından yazılan yorumları okuyabilir. Müzenin kullandığı ilk dijital veritabanını oluşturmak ve antropolojik değerlerimden bazılarını tasarımına dahil edebilmek ödüllendiriciydi.

1.7.2 Meslektaşlara ve Paydaşlara Danışma

Birçoğumuz için araştırmalarımızın ana hedef kitlesi meslektaşlarımızdır. Ancak meslektaşlar, “kamu” kadar belirsiz ve işe yaramaz bir terimdir ve bu nedenle yeni bir proje geliştirdiğinizde, çalışmanızın katkıda bulunacağı bilimsel konuları ve ilgili çalışmaları yapan bazı birey örneklerini (kendiniz için) belirlemelisiniz. Bu, yalnızca çalışmanızı sunarken veya yayınlarken kimleri arayacağınıza dair strateji belirlemenize yardımcı olmakla kalmayacak, aynı zamanda size bu topluluklarda ne tür çalışmalara değer verildiğini inceleme fırsatı da verecektir. Örneğin, kamu arkeologları çalışmalarını genellikle bilimsel konferanslarda sunarlar ancak hiçbir zaman hakemli dergilerde yayınlamayabilirler ve dijital arkeolojinin normları, veri ve belgeleri çevrimiçi olarak paylaşmaktır. Meslektaşlarınızın değerli olarak kabul edeceği biçimde bir katkıda bulunmaya ya da neden farklı bir şey seçtiğinizi açıklamaya hazır olun. Ayrıca, çoğu meslektaşınızın dijital arkeoloji projeniz sırasında geliştirdiğiniz teknik becerilere sahip olmayacağını unutmayın, bu nedenle kendinizi ve çalışmanızı açıklamaya hazır olun.

Başkasının oluşturduğu kazı verileri gibi miras verileri kullanıyorsanız, sırf bunlara erişebildiğiniz için sonuçlarına katlanmadan istediğinizi yapabileceğinizi varsaymayın. Uluslararası arkeolojide veri paylaşım normları tutarlı değildir. Herkesin onayını alacağınızı varsaymayın, özellikle de çalışmanız verinin kaynağına veya aynı bilimsel alanda çalışan diğer akademisyenlere yönelik bir eleştiri olarak yorumlanabilecekse. Verilerin kaynağıyla iletişime geçmeniz ve amaçladığınız çalışma hakkında iki cümlelik bir bilgi vermeniz mümkünse bunu yapın ve bunu erkenden yapın. Geleneksel olmayan veya kariyerinin başındaki bir araştırmacıysanız, buna özellikle dikkat etmelisiniz. Onlarla iletişime geçtiğinizde, sormadıkları sürece teknik konularla ilgilendiklerini varsaymadan kendinizi açıklayın. Arkeologlar tarafından üretilen veri hacmi ve bu verileri kodlamak ve yönetmek için gereken zaman, yeni teknolojileri benimsemiş olsak bile yavaş davranmamıza neden olur. Tüm meslektaşlarımızın aynı yetkinliklere sahip olduğunu düşünmek ve jargonun meslektaşlarımız için bile ne kadar yabancılaştırıcı olabileceğini göz önünde bulundurmamak kolaydır. Planlarınız radikal bir şekilde değişirse veya ürettiğiniz çalışmalar onlarla tartışmadan paylaşılacaksa, meslektaşlarınızı kısaca bilgilendirin. Bu hem profesyonel nezaket hem de etik bir uygulamadır.

Son derece teknik veya soyut çalışmalar bile akademik alanın ötesindeki insanları etkileyebilir (etik konusunda daha fazla tartışma için bkz. Bölüm 1.6). Dış paydaşların iki yaygın örneği, atalarını karakterize ettiğimiz soydaş topluluklar ile mülk değerlerini ve kültürel miras anlayışlarını etkileyebileceğimiz yerel topluluklardır. Kendi projenizin modern bağlamı ve önemi konusunda uzman olan sizsiniz, bu nedenle çalışmanızın yalnızca akademik titizliğinizle ilgilenmeyen insanlar için ne anlama geleceğini dikkatlice düşünün.

1.7.3 Plan Yapmak

Bu bölümde size bir projenin insani yönünü planlamak ve yönetmek için üç araç daha sunacağız. Bunların hiçbirinin kapsamlı veya mükemmel olması gerekmezken, projeyi nasıl yöneteceğinize dair temel düzeyde hazırlık yapmak uzun vadede size zaman ve emek kazandıracaktır. Bu araçları gayri resmi olandan resmi olana doğru sıraladık.

1.7.3.1 İstişare Etmek

Danışmak ve istişare etmek, projenizin başarılı olması için yapabileceğiniz en önemli şeylerden biridir. Verileri değiştirmeye başlamadan önce fikrinizi güvendiğiniz meslektaşlarınızla ve mümkünse alan dışındaki paydaşlarla paylaşın. Projenizin hassas bir nitelik taşıdığına inansanız da inanmasanız da, ön sonuçları bile kamuoyuyla paylaşmadan önce projenizi anlayan en az birkaç kişiyle tartışmanız sizin yararınıza olacaktır. Danıştığınız meslektaşlarınız veya paydaşlarınızla olan ilişkinize bağlı olarak, etkileşim daha az ya da daha çok resmi olabilir, ancak projenizi tartışmaya odaklanmak için ayrı bir zaman ayırmak iyi bir fikirdir. Herhangi bir danışmanın yine de 5 bölümü olmalıdır:

Bölüm 1: Önerilen projenizi tanımlamak

Bölüm 2: Kişinin projenizde kullandığınız kültürel miras kaynakları için herhangi bir hedefi olup olmadığını sormak

Bölüm 3: Kişinin tarif ettiğiniz projeyi yapmanız konusunda herhangi bir endişesi olup olmadığını sormak

Bölüm 4: Kişinin araştırma hedeflerinize ulaşmanıza yardımcı olabilecek herhangi bir şey bilip bilmediğini sormak (açık uçlu bir şekilde)

Bölüm 5: Zaman ayırdığı için kişiye teşekkür etmek

Toplantıya önerdiğiniz projeyi anlatarak ve karşınızdaki kişiye hedeflerinize ulaşmanıza yardımcı olabilecek neler bilebilecekleri veya projenizde kullandığınız kültürel miras kaynaklarına ilişkin hedefleri olup olmadığı hakkında açık uçlu bir soru sorarak başlayın. Amacınız, önerdiğiniz projeyle kimlerin ilgilenebileceğini, hangi yönlerin onlar için en zorlayıcılardan olacağını anlamak olmalıdır; böylece bu sosyal bağlamlara göre nasıl ilerleyeceğinize karar verebilirsiniz.

Örneğin, tarihi bir mezarlığı araştırıyorsanız, planlama sürecinize mezarlık bekçisiyle bir danışma toplantısı dahil etmeli ve muhtemelen çalışmaya ilgi duyabilecek yaşayan nesillerle veya tarihi toplum temsilcileriyle iletişime geçmelisiniz. Genellikle bu eylem, bir mezarlığı veri olarak kullanan bağımsız bir akademik araştırma yapmak ile mezarlığın korunmasına da katkıda bulunan bir çalışma yapmak arasındaki farkı gösterir. Süreciniz ve ürünleriniz, mezarlık bekçilerinin mezarlığı fiziksel olarak korumalarına ve bağlamsal bilgileri soybilimciler ve amatör tarihçilerle paylaşmalarına yardımcı olacak şekilde tasarlanabilir. Bunun karşılığında, daha fazla araştırma yapmak istediğinizde tekrar hoş karşılanma olasılığınız artar ve zaman içinde proje fikirleri veya yeni verilerle çalışacak olan paydaşlar tarafından aranabilirsiniz.

1.7.3.2 Strateji Belgesi

Strateji Belgesi, araştırma ve yaygınlaştırma planınızı yazmanız için bir araçtır. Strateji Belgesini yazılı hale getirmek, özellikle kullandığınız veriler hassas ise, uygulamalarınızı inceleme kurullarına veya danışmanlara iletmeniz gerekiyorsa veya projenin uzun sürmesi durumunda yararlı olacaktır. Bu belgeyi projenize dair beklentileri belirlemenin bir yolu olarak düşünün. Bunun uzun veya kapsamlı olması gerekmez, ancak ne yaptığınız, hangi verileri kullandığınız, bunları nasıl değiştireceğiniz ve kullandığınız teknolojiyi anlamayan kişilerin bile anlayabilmesi için bunları kamuoyunda nasıl tartışacağınız açıklanmalıdır. Bunları aklınızda tutmak yerine yazıya dökmek, araştırma hedeflerinize ulaşmak için zaman ve kaynakları verimli bir şekilde kullanmayı planlamanıza yardımcı olacak ve çalışmanızın meslektaşlarınız arasında iyi değerlendirilme şansını artıracaktır. Etkili bir Strateji Belgesi aşağıdakileri içerir:

1. Projenin amacı 3 cümle veya daha kısa bir şekilde belirtilmelidir. Eğer çalışma daha büyük bir projenin ya da görev odaklı bir kurumun parçasıysa, amaç doğrudan o büyük kurumun misyonuyla bağlantılı olmalıdır.
2. Hem akademik katkıyı hem de projenin belirli kişiler tarafından nasıl algılanmasını istediğinizi kapsayan somut, ulaşılabilir Stratejik Hedefler koymak. Örneğin, dijital arkeoloji aracı Y’yi kullanarak bir X fenomeni hakkında araştırma yaparak bilgi edinmek isteyebilirsiniz. Aklınızdaki ek hedefler, arkeolojik araştırmalar için Y aracının değerini göstermek veya arkeoloji alanında X fenomenini çalışmanın meşruiyetini tartışmak olabilir. Ayrıca, marjinalleştirilmiş bakış açılarını dahil etmekle ilgileniyor olabilirsiniz ve bu, “Amacınıza” veya 2 cümlelik sunumunuza girecek kadar sürecinizin merkezinde olmasa da, bunu takip edebilmek adına stratejik bir hedef olarak listelemek isteyebilirsiniz.
3. Çalışmanın bölümlerini akademik, kamusal ve toplumsal katılım ortamlarında nerede, nasıl ve ne sıklıkta paylaşacağınızı kapsayan bir Sosyal Yardım ve Yaygınlaştırma Planı yapmak. Projeyi herkese açık bir şekilde mi yürüteceksiniz, içeriği ve süreci baştan sona açıkça paylaşacak mısınız, yoksa gizli tutacağınız bazı yönler var mı? Ve paylaşmadan önce hesap vermeniz gereken kişiler veya topluluklar var mı?

1.7.3.3 Politika Belgesi

Politika Belgesi esasen Stratejik Planın daha resmi bir versiyonudur ve aralarındaki temel fark, bir politikanın hangi görevlerden kimin sorumlu olduğunu içermesidir. Bu araç en çok, projelerinde birden fazla meslektaşın ortak bir hedef doğrultusunda çalıştığı veya projenin kurumları kamuya açık bir şekilde temsil etmeyi içerdiği kişiler için uygundur. Planlanan işi tanımlayan ve bu işin sorumluluğunu belirli kişilere dağıtan açık, sade bir metne sahip olmak, projede çalışan herkesin başlangıçtan itibaren aynı fikirde olmasına yardımcı olur ve çalışmanın gereksinimleriyle tutarlı olduğuna dair kanıt isteyebilecek amirler veya kurumsal paydaşlarla paylaşılabilir.

Politika Belgesinin yapısı projenizin yapısını yansıtmalıdır. Başlangıçta bir Amaç beyanı ve Stratejik Hedeflerin bir listesi yer almalı ve bunu takiben, araştırmaya dahil olanlara en çok neyin yardımcı olacağına bağlı olarak, konu ile ilgili bileşenlere (örn. veri tabanı bileşeni, anket bileşeni, toplumsal erişim bileşeni) veya süreçteki aşamalara (örn. danışma, veri toplama, veri tabanı yönetimi, yaygınlaştırma) ayrılmış, önümüzdeki çalışmaya karşılık gelen bölümler bulunmalıdır. Sosyal medya yönetiminde bu tür belgeler geleneksel olarak her bir sosyal medya hesabına karşılık gelen bölümlere ayrılır ve her bölümde hesabın amacı, yönetimi, içerik yönergeleri ve somut ve ölçülebilir kısa vadeli hedeflerin kısa bir açıklaması yer alır. Bir araştırma versiyonunda, böyle bir belgeyi konuyla ilgili bileşenlere göre bölümlere ayırabilir ve her ortak için bir tane ayırabilirsiniz, böylece her ortağın bir dizi sorumluluğu ve bileşenlerinin tamamlanıp tamamlanmadığını değerlendirmek için bir yolu olur. Yazarlık ve diğer genel itibar biçimlerinin katılımcılar arasında nasıl dağıtılacağını uygun bir bölümde ya da belgenin sonunda belirtmek de iyi bir fikirdir.

İletişimsizlik olasılığını azaltmanın yanı sıra, bir Politika Belgesine sahip olmak, işbirlikçiler arasındaki çatışmayı ve hayal kırıklığını ortadan kaldırmanın da bir yoludur. Örneğin, ortadan biri kendi bölümünü tamamlayamazsa grup belgeyi tekrar gözden geçirebilir ve planı yeniden değerlendirebilir. Dikkatin odağı bireyden ziyade plandadır ve bu da genellikle bu tür etkileşimlerdeki gerilimi azaltır. (Bu arada, Politika Belgeleri genellikle bir projede yer alan bireyler tarafından yazılabilse de, planın sağlam olduğundan emin olmak için stratejik planlama konusunda deneyimli bir araştırma danışmanının görevlendirilmesi yararlı olacaktır).

1.7.4 Planınızı Sürdürmek ve Uyarlamak

Araştırmanızın çoğunu kendi başınıza yapıyorsanız veya sık sık doğaçlama yapıyorsanız, bir planı takip etmeye alışık olmayabilirsiniz. Planınız gevşek, esnek ve iki cümle uzunluğunda olsa bile, bir plan izlemenizi ve yaklaşımınızı değiştirip değiştirmeyeceğinizi düşünmek için düzenli aralıklarla plana dönmenizi şiddetle tavsiye ediyoruz. İnsanların dijital arkeoloji projelerini sürdürürken karşılaştıkları en büyük zorluklar teknolojiyle değil insanlarla ilgilidir, bu nedenle proje planlamasının insani yönüne dikkat edilmelidir. Herkes meslektaşlarının belirli projelerin entelektüel değeri olduğuna inanmadığını ya da verileri meslektaşlarını veya muhataplarını üzecek şekilde kullanan araştırmacıları duymuştur. Bundan kaçınmaya çalışın. Çoğu zaman bunu yapabilirsiniz. Diğer akademisyenler veya paydaşlarla iletişim kurarak çözülmesi gereken bir engelle karşılaştığınızda, teknik bir sorunu çözmek için kullandığınız mantık ve ısrarla sorunu giderin.

1.7.5 Alıştırmalar

1. 1.  En son tamamladığınız projeniz için iki cümlelik bir sunum yazın. Bu metni proje verileriniz veya teknik planınızla birlikte bir dosyaya kaydedin.
   2. Hayalinizdeki proje için iki cümlelik bir sunum yazın. Kendinizi, bu projenin neden devam etmeye değer olduğuna iki cümleyle ikna edin.
   3. Hayalinizdeki projeyle ilgilenebilecek sizden daha kıdemli bir kişiyi belirleyin. Onlardan projenizin teknik becerileri, verileri veya hedef kitlesi hakkında ne öğrenebilirsiniz? İki cümlelik sunumunuzu sanki onlarla özel olarak konuşuyormuşsunuz gibi gözden geçirin.